Andere donaties
Er bestaan meerdere manieren om bloed te geven.
Meerdere manieren om bloed te geven
Naargelang men vol bloed geeft of alleen bepaalde elementen, variëren de afnametechnieken, de gebruikte apparatuur, de duur en de frequentie.
Een bloeddonatie kan 4 personen helpen verzorgen want de donatie wordt in 4 bloedproducten verdeeld:
-
De "gewone" bloeddonatie van rode en witte bloedlichaampjes
Een zak met rode bloedlichaampjes zal hulp bieden aan een slachtoffer van een ongeval, aan een patiënt die tijdens een operatie veel bloed verloren heeft, aan een jonge moeder met complicaties tijdens de bevalling.
-
Plasma doneren
Een zak met plasma zal hulp bieden aan iemand met ernstige brandwonden, aan een patiënt die veel bloed verloren heeft (samen met de rode bloedlichaampjes), maar dankzij plasma kan men bovendien vaccins of stollingsfactoren produceren.
-
Bloedplaatjes doneren
-
Stamcellen, beenmerg of lymfocyten doneren
Een stamceltransplantatie redt het leven van mensen met een bloedziekte die de vernietiging of een functiestoornis van het beenmerg veroorzaakt. Hier nemen we enkel de buisjes af voor een verzending naar het laboratorium dat de donatie zal geldig verklaren.
Plasma doneren
Om elke week 38 bloedzakken te kunnen leveren, is er een gemiddelde van 38 potentiële donoren per week nodig.
Het plasma bestaat voor 90 % uit water dat zouten bevat. Het bevat ook plasmaproteïnen zoals albumine, de immunoglobulinen, de stollingsfactoren. Het plasma draagt bij tot het transport van vloeistoffen in het lichaam.
Het plasma wordt verkregen vanaf een bloedzak na centrifugeren of door plasmaferese (= plasmadonatie). Na de afname wordt het plasma op -30° bevroren voor een goede bewaring.
Waarvoor dient plasma?
Plasma wordt in 2 gevallen gebuikt:
-
Geval 1
Per transfusie compenseren die zakken het verlies aan volume. Ze worden gebruikt bij hevige bloedingen en zware brandwonden.
-
Geval 2
Het afgenomen plasma kan verwerkt worden, onder meer door fractionering. Dankzij die biotechnologieën kan men geneesmiddelen fabriceren, zoals:
- Albumine: wordt toegediend aan mensen met zware brandwonden en bij reanimaties.
- De immunoglobulinen zijn nuttig bij de behandeling van immuundeficiënties.
- De stollingsfactoren bij de behandeling van hemofilie, van de ziekte van von Willebrand en van andere zeldzamere stollingsziektes.
- Andere van bloed afgeleide geneesmiddelen bevorderen de behandeling van zeldzame ziektes met een specifieke deficiëntie, zoals Alfa-1-antitrypsinedeficiëntie.
Het vormt de grondstof voor directe verzorging zoals ernstige brandwonden maar ook voor de bereiding van vaccins tegen tetanus, hepatitis, mazelen, kinkhoest, bof, gordelroos, waterpokken…
Hoe gebeurt dat?
Bij een plasmadonatie (= plasmaferese) worden het vloeibare deel en de bloedcellen elkaar gescheiden door middel van een centrifuge naast de donor. Na de punctie wordt het bloed afgenomen en aangevuld met antistollingsmiddel. Een systeem dat centrifugeert en filtreert scheidt het plasma van de bloedcellen. Dat plasma wordt in een zak opgevangen. De bloedlichaampjes en –plaatjes keren terug naar de donor via dezelfde naald.
Om een hoeveelheid van bij de 650 ml plasma af te nemen, worden er meerdere cycli van afname en teruggave uitgevoerd. Het volume aan afgenomen plasma hangt af van het gewicht en de grootte van de donor. Die hoeveelheid moet overeenkomen met minder dan 18% van het geschatte bloedvolume van de donor.
Een plasmadonatie duurt ongeveer 45 minuten en kan om de twee weken uitgevoerd worden. Het plasma wordt bevroren op -30° en wordt onder meer gebruikt voor de productie van vaccins, van immunoglobulinen (antistoffen).
Plasmadonaties gebeuren enkel op afspraak.
"Cet été, passez au jaune, donnez votre plasma"
Vous pouvez donner toutes les 2 semaines
Bloedplaatjes doneren
We moeten wekelijks 38 zakken aan de ziekenhuizen leveren en hebben dus 38 donoren nodig.
De bloedplaatjes zijn bestanddelen van het bloed die noodzakelijk zijn voor de stolling. De bloedplaatjes, ook trombocyten genoemd, zijn kleine cellen in de vorm van en schijf. Hun rol is het afdichten van de bloedvaten bij de minste verwonding.
Waarvoor dienen bloedplaatjes?
Het gedeleukocyteerde bloedplaatjesconcentraat of de bloedplaatjes (nuttig voor de stolling) compenseren een gebrek aan bloedplaatjes ten gevolge van bloedingen (door leukemie, na een chirurgische ingreep…) of een voortijdige afbraak.
Behandeling van bloedingen en voorkomen van tekorten aan bloedplaatjes bij gevallen van leukemie, kanker, bloedingen…
Hoe gebeurt dat?
Bij een donatie van bloedplaatjes worden alleen de bloedplaatjes (trombocyten) uit het bloed gehaald. De techniek heet cytaferese en in anderhalf uur wordt er een geconcentreerde suspensie van bloedplaatjes in plasma bereid.
Bloedplaatjes zijn klein en moeilijk om uit het bloed te halen. De methode is dus complexer. Een afname wordt met één of twee naalden uitgevoerd en duurt 90 à 120 minuten afhankelijk van de grootte, het gewicht, het geslacht, het gehalte aan bloedplaatjes en de hematocriet van de donor.
De zakken met bloedplaatjes kunnen maar 7 dagen bewaard worden. Daarom moet het transfusiecentrum zorgen voor een constante toevloed van donoren in functie van het gebruik en de spoedgevallen in de ziekenhuizen.
De afnames kunnen maandelijks uitgevoerd worden.
Zoals de plasmadonaties worden de donaties van bloedplaatjes met toestellen en altijd op afspraak uitgevoerd.
Stamcellen doneren
In ons centrum van Charleroi nemen we de buisjes af die voor analyse naar een gespecialiseerd laboratorium vertrekken om na te kijken of u donor van stamcellen kunt worden. U moet al donor bij ons zijn want we hebben uw bloedgroep nodig.
Deze donatie gebeurt enkel op afspraak. Bel gerust naar het nummer 0474 36 66 08 voor alle informatie.
Waarom donor van hematopoëtische stamcellen (HSC) worden?
Elk jaar kunnen duizenden mensen met een bloedziekte die de afbraak of een functiestoornis van het beenmerg veroorzaken verzorgd worden dankzij een HSC-transplantatie.
Die patiënten kunnen behandeld worden met een hoge dosis van chemotherapie of door de combinatie van chemotherapie en radiotherapie. Hoewel die behandeling de abnormale cellen vernietigt, heeft ze ook een ongunstige invloed op de voorlopers van de bloedproductie: de stamcellen. Na een dergelijke behandeling is het dus vitaal voor die patiënten om een stamceltransplantatie van een HLA-compatibele donor te krijgen. Men spreekt van allogene stamceltransplantatie. Die stamcellen worden afgenomen uit het merg of uit het bloed.
Stamceldonor worden is een engagement en vraagt een weloverwogen beslissing want met uw donatie kan een leven gered worden.
Wie kan stamceldonor worden?
Alle personen in goede gezondheid, van 18 tot 40 jaar oud, die aan de criteria voor de bloeddonatie voldoen. De HSC-donatie is toegestaan tot 60 jaar. Voorbij die leeftijd worden de gegevens van de donor automatisch uit het Belgisch Beenmergregister verwijderd.
Zwangere of borstvoeding gevende vrouwen mogen geen stamcellen doneren.
Hoe gebeurt een donatie van stamcellen uit het beenmerg?
Het verzamelen van stamcellen uit het beenmerg vergt een ziekenhuisopname van 36 tot 48 uren. Het gebeurt onder algemene verdoving en ter hoogte van het bekken. De verdoving vertegenwoordigt het voornaamste risico. De gemiddelde duur voor een volledig herstel na een stamceldonatie bedraagt 20 dagen.
Na de donatie neemt de verantwoordelijke dokter na 1 maand, na 1 jaar en na 5 jaren contact op met donor voor een controle.